2024’de Devlet Kurumlarında Yatırım ve Zarar Durumu Güncelleniyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın hazırladığı Kamu İşletmeleri Raporu, devlet kurumlarının finansal performanslarındaki değişimleri ortaya koyuyor. 2019 yılında ortalama 100 bin 516 çalışanı bulunan çeşitli Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT), 2024 itibarıyla 98 bin 983 kişiye düştü. Ayrıca, kamu kurumlarına 2023 yılında yapılan toplam transferler, geçen yıla göre önemli ölçüde azaldı; 489.5 milyar liradan 294.1 milyar liraya geriledi, yani yaklaşık %66’lık bir azalma yaşandı.

BOTAŞ ilk sırada yer alıyor. 2023’te 672.7 milyon lira zarar eden kurum, 2024 yılında bu zararını korkutucu bir seviyeye çıkarak 44.9 milyar liraya yükseltti. Bu büyük değişim, özellikle doğal gaz ithalatındaki maliyetlerin %29.1 artmasıyla ilişkilendiriliyor; kurum, 2023’te toplamda 735.9 milyar TL doğalgaz satış maliyetine sahip oldu.

TCDD’de de durum büyük ölçüde kötüleşti. 2023’te yaklaşık 10.4 milyar TL faaliyet ve 11.5 milyar TL dönem zararıyla finansal kayıplarını sürdüren kurumun 2024 yılında zarar oranı daha da yükseldi. Faaliyet zararı 27.6 milyar TL’yi, toplam dönem zararı ise 36.6 milyar TL’yi aştı. Enflasyonun etkisiyle 12.1 milyar TL tutarında zarar artış gösterdi. Ayrıca, TCDD Taşımacılık AŞ’nin de zararları 2.8 milyar lira seviyesinden 25.1 milyar liraya çıktı; bununla birlikte özel girişimi teşvik etmek amacıyla yeni tren işletmecilerine çeşitli araç kiraları sağlandı.

Enerji sektöründe ise tersine bir tablo gözleniyor. Elektrik üretim şirketi, 2023’te 13.7 milyar lira kar sağlarken, 2024’te bu kar büyük bir kayba dönerek 12.3 milyar lira zarar etti. TEDAŞ ise 2023’te 283.6 milyon liralık karını, geçtiğimiz yıl 2.9 milyar lira zarar ile kapattı. Aynı şekilde, Türkiye Kömür İşletmeleri 2023’te 2.2 milyar lira kar ederken, 2024’te toplam zararı 6.4 milyar liraya yükseldi.

Tarım ve diğer sektörlerde de büyük kayıplar devam ediyor. Türkiye Şeker Fabrikaları geçen yıl 3.3 milyar lira zarar ederken, bu yıl zararın neredeyse dört katına çıkarak 11.6 milyar liraya ulaştığı bildirildi. Kurumların finansal performansı, kamu kaynaklarının etkin kullanımı ve ekonomik sürdürülebilirlik açısından önemli bir gösterge olmaya devam ediyor.