Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 2025 yılı eylül ayı merkezî yönetim bütçe verileri, bütçe performansına ilişkin önemli bilgiler sunuyor. Eylül ayında bütçe giderleri toplamda 1 trilyon 331 milyar TL seviyesinde gerçekleşirken, bütçe gelirleri 1 trilyon 21,4 milyar TL ile sınırlı kaldı. Bu durum, bütçede 309,6 milyar TL tutarında açık oluşmasına neden oldu. Faiz dışı harcamalar ise 1 trilyon 94,4 milyar TL düzeyinde gerçekleşti ve faiz dışı açık 73 milyar TL seviyesine yükseldi. Geçtiğimiz yılın aynı ayına bakıldığında, bütçe açığı 100,5 milyar TL civarındaydı; bu yıl ise bu rakam yaklaşık üç kat artmış durumda.
Giderlerde Artış Devam Ediyor
Merkezi yönetim bütçe giderleri, Eylül ayı sonunda toplamda 1 trilyon 331 milyar TL ile yüksek seviyede seyrediyor. Bu giderlerin içinde faiz harcamaları 236,6 milyar TL olurken, faiz hariç toplam giderler 1 trilyon 94,4 milyar TL olarak kaydedildi. Yıllık bazda, 2025 bütçe öngörüleri olan 14,73 trilyon TL’lik ödeneğin yaklaşık %9’u kullanılmıştır. Geçen yılın aynı dönemine göre, bu oran %8,4 seviyesindeydi. Ayrıca, faiz hariç giderlerde %39,7’lik büyük bir artış gözlemleniyor.
Bütçe Gelirleri ve Vergi Toplamları Göze Çarpıyor
Eylül ayında toplam bütçe gelirleri 1 trilyon 21 milyar TL seviyesini buldu. Bu gelirin büyük bölümü vergi gelirleri oluştururken, toplamda 881,8 milyar TL’lik vergi tahsilatı gerçekleşti. Diğer gelirler ise 112,4 milyar TL ile genel bütçe vergi dışı gelirleri oldu. Gelirlerde %22,8 oranında bir artış söz konusu. Vergi gelirleri ise %20,4 oranında artış gösterdi. 2025 yılı bütçe tahminlerine göre, vergi gelirlerinin gerçekleşme oranı %7,9 ile sınırlı kaldı.
Ocak-Eylül Döneminde Bütçe Açığı
2025’in ocak-eylül dönemi bütçe verileri, toplam giderlerin 10 trilyon 222,2 milyar TL, gelirlerin ise 9 trilyon 4,9 milyar TL olduğunu gösteriyor. Bu veriler ışığında, toplamda 1 trilyon 217,3 milyar TL’lik açık ortaya çıkmış durumda. Faiz dışı giderler 8,56 trilyon TL seviyesinde kalırken, faiz dışı fazla 445,1 milyar TL seviyesine ulaşmış durumda.
Önceki Yılın Aynı Dönemine Göre Artış Sürüyor
2024 yılının ocak-eylül döneminde 1 trilyon 74 milyar TL olan bütçe açığı, bu yıl %13,4’lük bir artışla 1 trilyon 217 milyar TL’ye yükseldi. Ayrıca, 2024’te 161 milyar TL faiz dışı açık meydana gelirken, bu yıl faaliyette 445 milyar TL faiz dışı fazla oluştu. Toplam bütçe giderleri %42,8 oranında artarken, faiz hariç giderler %37 oranında yükselmiş bulunuyor. Bu dönemde, bütçe gelirleri de %48 artış göstererek 9 trilyon TL’nin üzerine çıkmıştır. Özellikle vergi gelirleri ise %51 oranında artışla toplamda 7,75 trilyon TL’ye ulşarak dikkat çekmeye devam ediyor.