2025 Nobel Tıp Ödülü, Bağışıklık Sistemine Yönelik Çığır Açan Keşiflerle Sahiplerini Buldu

Bu yılki Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, üç bilim insanına birden takdim edildi. Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi, periferik bağışıklık toleransı konusundaki özgün çalışmalarıyla öne çıktı. İsveç’in köklü Karolinska Enstitüsü Nobel Komitesi tarafından yapılan açıklamada, “Bağışıklık sisteminin, vücudun kendi dokularına saldırmasının önüne geçen temel mekanizmaları keşfetmişlerdir” ifadesi kullanıldı. Bu keşifler, otoimmün hastalıklar ve kanser gibi bağışıklık sistemiyle ilişkili rahatsızlıkların tedavisinde yeni umutların kapılarını araladı.

Ödül sahibi bilim insanları, 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1,2 milyon dolar) maddi ödül ve altın madalyanın yanı sıra, Nobel töreninde onurlandırılacaklar. Nobel Tıp Ödülü, her zaman olduğu gibi Nobel haftasının ilk günü açıklanırken, diğer kategorilerin kazananları ise önümüzdeki günlerde kamuoyuna duyurulacak. Bu onur, bilim dünyasının en prestijli ödüllerinden biri olarak kabul ediliyor.

Uzun Süredir Devam Eden Nobel Geleneği

1901 yılında, Alfred Nobel’in vasiyeti doğrultusunda başlatılan Nobel Ödülleri, çeşitli alanlarda insanlığa büyük katkı sağlayanlara veriliyor. Bu alanlar arasında bilim, edebiyat, barış ve ekonomi yer alıyor; ekonomiye ilişkin ödül ise daha sonra, İsveç Merkez Bankası’nın katkılarıyla eklenmiştir. Nobel ödülleri, stockholm’de düzenlenen törenlerle sahiplerine takdim edilirken, barış ödülü Oslo’da veriliyor. Bu gelenek, Nobel’in yaşadığı dönemdeki İsveç-Norveç siyasi birlik mirasıyla ilgilidir.

Geçmişte, ödül alan bilim insanları arasında Alexander Fleming (1945) gibi isimler bulunuyor. Fleming, penisilin keşfiyle tıp alanında devrim yaratmıştı. Son yıllarda ise ödüller, özellikle COVID-19 aşılarının geliştirilmesine öncülük eden çalışmalara giderken, 2024 Nobel Tıp Ödülü, Victor Ambros ve Gary Ruvkun’a, mikroRNA çalışmaları nedeniyle takdim edildi. Nobel’in resmi töreni, her yıl 10 Aralık’ta, kurucusu Alfred Nobel’in ölüm yıldönümünde gerçekleşiyor ve ödül sahipleri, İsveç ve Norveç kraliyet ailesinin katılımıyla onurlandırılıyor. Bu önemli etkinliğin ardından, görkemli bir Nobel ziyafeti düzenleniyor.