Nöbetçi Eczaneler
İşte 2026 yılı bütçesine dair dikkat çeken temel veriler: toplam giderler 18.9 trilyon lira olarak öngörülürken, gelirlerin yaklaşık 16.2 trilyon lira olması planlanıyor. Bu durumda bütçe toplamında 2.7 trilyon liralık bir açık bekleniyor. Bütçe, önümüzdeki yıl da yurttaşların sırtına yıkılmaya devam edecek gibi görünüyor.
Vergi gelirlerinin büyük kısmını dolaylı vergiler oluşturuyor. ÖTV’den 2.5 trilyon, Katma Değer Vergisi’nden 3.9 trilyon gelir hedeflenirken, gelir vergisinden ise 3.5 trilyon lira sağlanması planlanıyor. Buna karşın, kurumlar vergisinden elde edilecek gelir 1.6 trilyon lira civarında; diğer vergi gelirleri ise toplamda 2.1 trilyon lirayı bulacak. Vergi dışı gelirler ise yaklaşık 2.4 trilyon lira olacak.
Devam Eden Gider Kalemleri ve Faiz Maliyeti
Gelecek yıl da bütçenin en büyük gider kalemleri arasında cari transferler yer alacak. Bu kalemde öngörülen gider toplamı 6.8 trilyon lira. Ayrıca, personel, SGK ve prim ödemeleri 5.5 trilyon lira, malhizmet alım giderleri 1.2 trilyon, sermaye giderleri ise 1.3 trilyon lira seviyesinde olacak. Sermaye transferleri için ayrılan bütçe ise 525 milyar lira civarında.
Ancak, faiz giderleri her ne kadar iktidar tarafından karşı çıkılsa da, bütçe kalemleri içinde 2.7 trilyon liralık önemli bir bölümü oluşturuyor. Bu da faiz ödemelerinin ne kadar yüksek olduğunu gösteriyor.
Eğitim, Sağlık ve Sosyal Destekler
Bütçedeki eğitim harcamaları geçen yıla göre %32.8 artışla 2.8 trilyon liraya yükseliyor. Bu oran, toplam bütçe içindeki payın %15.3 olacağı anlamına geliyor. Oysa, sağlık sektörüne ayrılan kaynak 1.5 trilyon lira ile önemli bir artış göstermekle birlikte, toplam bütçedeki payı %8.4 seviyesinde kalacak.
Sosyal yardım ve destek kalemleri ise %40.9 artışla 917 milyar lirayı bulacak ve toplam bütçedeki oranı %4.8 olacak. Çeşitli sosyal destekler, özellikle ekonomik ve sağlık alanındaki ihtiyaç sahiplerine yönelik ödemeler, geniş bir yelpazede planlanmış durumda.
Halkın Ödemeleri ve Sosyal Güvenlik
Ödeme gücü kısıtlı yurttaşların sağlık primi giderleri için yaklaşık 156.7 milyar lira, 65 yaş ve üzeri, engelli kişiler ile ailelerine bağlanan aylıklar için yaklaşık 106 milyar lira ayrılıyor. Ayrıca, sosyal konutların finansmanına 100 milyar lira, engellilere yönelik evde bakım ve eğitim desteğine 90.4 milyar lira, doğum yardımlarına 44.3 milyar lira tahsis edilecek. En düşük gelirli ve dezavantajlı grupların ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bu ödemeler, bütçenin önemli bir parçasını oluşturuyor.
Tarım ve Sanayiye Ayrılan Kaynaklar
Tarım sektörü için toplam kaynak tutarı 705.6 milyar liradan 888.2 milyar liraya yükseltiliyor. Bu yanıyla, toplam bütçe içindeki payı %4.7 seviyesinde kalıyor. Destekler, özellikle tarımsal kredi ve çiftçiler için sağlanan sübvansiyonlar şeklinde düzenlenmiş durumda.
İşverenlere yönelik destekler ise %27 artışla 561 milyar liraya ulaşacak. Sigorta prim destekleri, kredi teşvikleri ve ihracat destekleri gibi kalemler, reel sektörün canlandırılması ve büyümesine katkı sağlamayı amaçlıyor. Toplamda, bu destekler de bütçe içindeki önemli payını koruyor.
Güvenlik ve Yerel Yönetimler
Savunma ve güvenlik alanında hükümet, yüzde 34’lük artışla toplamda 2.1 trilyon liraya ulaşan ciddi bir kaynağı tahsis ediyor. Bu alandaki toplam pay, bütçe içinde %11.4 seviyesine yükseliyor. Aynı zamanda, mahalli idareler için de toplam 1.6 trilyon lira kaynak ayrılmış durumda. Bu rakamlar, ülkenin iç ve dış güvenliğine yönelik büyük yatırımların göstergesi olarak öne çıkıyor.
Bütçe Onay Süreci ve Ekonomik Hedefler
Yeniden şekillendirilen bütçenin resmi onay süreci ise 23 Ekim’de TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda başlayacak. Toplam milli gelir hedefi ise 2025 sonunda 62.2 trilyon lira, 2026 yılında ise 77 trilyon liraya ulaşması öngörülüyor. Bu büyüklüklerde, deprem ve afetlere karşı alınacak önlemler için 653 milyar lira ödenek planlanırken, vatandaşların enerji maliyetlerini azaltmak amacıyla 373 milyar liralık destek söz konusu oluyor.