ABD-Rusya tansiyonunda kritik 48 saat

ABD Başkanı, Moskova görüşmelerinin sonucuna nazaran hem Rusya’ya hem de Rusya’dan petrol ve doğalgaz alan ülkelere önemli oranda gümrük tarifeleri uygulayacağı tehdidinde bulundu. Ateşkese yanaşmayan Putin’in orta formül olarak “hava ateşkesi” önerebileceği kaydediliyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın seçim kampanyası sürecinde seslendirdiği en argümanlı vaatlerinden biri 2022’den bu yana süren Rusya-Ukrayna savaşını 24 saatte bitireceği idi.

Rusya ve Ukrayna heyetleri, Türkiye’nin arabuluculuğunda İstanbul’da son periyotta üç cins görüşme gerçekleştirdiler lakin bunlar Trump’ın istediği ateşkes ve kalıcı barış muahedesi sonucunu doğurmadı.
Görevinin birinci aylarında savaşın sona ermemesinden Ukrayna’yı ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymir Zelensky’i sorumlu tutan Trump, son günlerde ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i hedef alıyor.
Ateşkes davetlerine karşılık vermediği için Rus başkandan duyduğu hayal kırıklığını sert cümlelerle söz eden Trump, 14 Temmuz’da yaptığı bir açıklamayla Rusya’ya silahların susması için 50 günlük ültimatom ilan etmiş, 28 Temmuz’da ise bunu 10 güne indirmişti.

Amerikan Başkanı, ateşkes olmaması durumunda Rusya’dan yapılan ithalata yüzde 100 gümrük uygulanacağını ayrıyeten Rusya’dan petrol ve doğalgaz alan ülkelere de çok daha yüksek tarifeler uygulanacağı tehdidinde bulunmuştu.

Trump, birinci evrede Rusya’nın en çok petrol sattığı ülkeler ortasında olan Hindistan’ı amaç almış, Moskova ise bu türlü bir adımın yasa dışı olacağı değerlendirmesini yapmıştı.

Rusya’dan en fazla petrol ve doğalgazı Çin alıyor. İkinci sırada yer alan Hindistan’ın akabinde ise Türkiye geliyor. Durumu daha da karmaşıklaştıran durum ise AB ülkelerinin de Rusya’dan hala değerli oranda doğalgaz temin ediyor olması.
Trump’ın top yekûn yaptırım uygulamasının global ticarette öngörülemez tesirleri olacağı, petrol fiyatlarının Washington’un da siyasetlerinin bilakis önemli oranda yükselebileceği uzmanlarca lisana getiriliyor.

Trump’ın Rusya’ya verdiği mühlet 8 Ağustos Cuma günü doluyor.

TRUMP’IN ÖZEL TEMSİLCİSİNDEN MOSKOVA’DA KRİTİK GÖRÜŞMELER

ABD-Rusya tansiyonun arttığı bu periyotta Trump’ın Orta Doğu özel temsilcisi Steve Witkoff’un bugün Moskova’da yapacağı temaslar büyük kıymet taşıyor.

Witkoff’u Moskova’ya taşıyan uçak sabah erken saatlerde Rusya başşehrine indi. Moskova’ya beşinci ziyaretini yapan Witkoff’un Putin’in yanı sıra öteki önde gelen Rus yetkililerle görüşmesi öngörülüyor.
Trump bu görüşmelerden yalnızca bir gün evvel Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky ile telefonda görüşerek Moskova’ya uygulanacak yaptırımları ele aldı ve basına yaptığı açıklamalarda Witkoff’un getireceği bildirilere nazaran kararını vereceğini bildirdi.

Ültimatomun dolmasından çabucak evvel Putin dahil Rus yetkililerle görüşecek olan Witkoff’un Washington’a hangi iletilerle döneceği hem Amerikan-Rus tansiyonu hem de Rusya-Ukrayna savaşının geleceği açısından kritik değerde olacak.

PUTİN’DEN YENİ TEKLİFLER GELİR Mİ?

Ukrayna basınına nazaran Putin’in teklifleri ortasında füze ve insansız hava araçlarıyla yapılan hücumların durmasını sağlayacak hudutlu bir hava ateşkesi ilan edilmesi yer alabilir.

Putin’in savaşı bitirmek istemediği, şu ana kadar elde ettiği toprak kazanımlarını zafere dönüştürecek bir mutabakat olmadan tam bir ateşkese hazır olmadığı biliniyor. Kremlin’den yapılan açıklamalarda da geri adım atılmasının imkanlı olmadığı, Rusya’nın yeni yaptırımlarla yaşamayı başaracağı da vurgulanıyor.

Buna karşın Putin’in ABD ve bilhassa Trump ile olan bağlantısında tansiyonun daha da artmasını istemediği öngörülüyor. Bu nedenle Witkoff ile yapması öngörülen görüşmede yeni teklifleri gündeme getirebileceği beklentisi yer alıyor.

Trump’ın bu tekliflere nasıl karşılık vereceği, ültimatomu uzatıp uzatmayacağı ya da çabucak yaptırım kararı alıp almayacağı önümüzdeki günlerde ortaya çıkacak.

İSTANBUL’DA BARIŞ MASASI GİRİŞİMİ

Bu süreci en yakından takip eden ülkelerin başında Türkiye geliyor.
Savaşın başladığı 2022 Şubat ayından itibaren Kiev ve Moskova ile direkt temas kuran nadir ülkelerden biri olarak arabuluculuk ve kolaylaştırıcılık rolü oynayan Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mesken sahipliğinde Putin, Trump ve Zelensky’i “barış masasında” buluşturma davetinde bulundu.

Medvedev’in açıklamalarını tehdit olarak kıymetlendiren Trump, iki Amerikan nükleer denizaltısını Rusya yakınlarına göndererek reaksiyon verdi. Bu denizaltıların nereye ve hangi misyonla gönderildiği ise açıklanmadı.

MOSKOVA’DAN KARŞI HAMLE

Karşı atak Moskova’dan 4 Ağustos günü geldi. Rus Dışişleri Bakanlığı, 1987 tarihli orta ve kısa menzilli füzelerin konuşlandırılmasına ait tek taraflı moratoryumu sona erdirdiğini duyurdu.

Nükleer silahların kontrolünün temelini oluşturan Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Muahedesi (INF), menzili 500 ile 5 bin 500 kilometre ortasında olan ve karadan havaya atılabilen orta menzilli tüm nükleer ve konvansiyonel balistik füzelerin yasaklanmasını öngörüyor.

ABD Başkanı Trump, ilk dönem devlet başkanlığı sırasında Rusya’nın INF’ye uymamasını münasebet göstererek 2019’da mutabakattan çekilmişti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı açıklamasında Avrupalı NATO ülkelerinin Amerikan füzelerini topraklarına yerleştirme ve Ukrayna’nın kullanıma verme niyetleri nedeniyle Moskova’nın bu adımı attığını kaydetti.
Medvedev, bu gelişmeyi toplumsal medya hesabından duyururken, “Bu tüm karşıtlarımızın hesaba alması gereken yeni bir gerçeklik. Daha fazlasını bekleyin,” sözlerini kullandı.