BMGK’dan İran’a yönelik yaptırımları devam ettirme kararı

Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu, İran’ın nükleer taahhütlerine bağlılığını teyit eden ve ülkeye yönelik BM yaptırımlarının kalıcı olarak kaldırılmasını öngören karar tasarısını reddetti.

Böylece İran’a yönelik yaptırımların yine uygulanması süreci resmen başlamış oldu.

ANLAŞMADA DİKKAT ÇEKEN MADDE

Konseyde yapılan oylamada tasarıya sırf Çin, Rusya, Pakistan ve Cezayir takviye verirken, İngiltere, Fransa, ABD, Sierra Leone, Slovenya, Danimarka, Yunanistan, Panama ve Somali aleyhte oy kullandı. Guyana ve Güney Kore ise çekimser kaldı.

Öte yandan, İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya’dan oluşan “Avrupa Üçlüsü” (E3) ülkeleri ortasında 28 Eylül’e kadar bir mutabakata varılamaması halinde, BM yaptırımlarını devreye sokacak “snapback” (Tetik) düzeneği işletilecek.

İREVANİ: “GERİLİMDEN 3 AVRUPA ÜLKESİ SORUMLU”

İran’ın BM Daimi Temsilcisi Buyruk Said İrevani ise karara reaksiyon gösterdi.

E3 ülkelerinin nükleer mutabakattaki yükümlülüklerini yerine getirmediğini vurgulayan İrevani, dedi.

İngiltere, Fransa ve Almanya’nın yaptırımları geri getirmeye dönük her teşebbüsünün “uluslararası hukuka direkt saldırı” olduğunu vurgulayan İrevani, İran’ın nükleer programının hiçbir vakit barışçıl rotadan sapmayacağını belirtti.

İranlı Temsilci, BMGK’nin diyalog ve uzlaşma fırsatını kaybettiğini söyleyerek, başlayan her türlü tansiyondan ve doğacak krizden üç Avrupa ülkesinin sorumlu olacağını tabir etti.

‘SNAPBACK’ (TETİK) MEKANİZMASI

E3 ülkeleri, 28 Ağustos’ta BM Güvenlik Kurulu’na İran ile dünya güçleri ortasında 2015’te imzalanan nükleer mutabakat kapsamında geri adım atma düzeneğini harekete geçirdiklerini bildirmişti.

Bu adımla birlikte BM’nin İran’a yönelik yaptırımlarının 30 gün içinde tekrar yürürlüğe girme ihtimali gündeme gelmişti.

Söz konusu yaptırımlar, nükleer muahede çerçevesinde İran’ın mutabakata uymaması halinde başka tarafların tüm memleketler arası yaptırımları tekrar uygulamasına imkan tanıyor.

ORTAK KAPSAMLI AKSİYON PLANI (JCPOA)

İran, 2015 yılında İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, Rusya ve ABD ile Ortak Kapsamlı Aksiyon Planı’nı (JCPOA) imzalamıştı.

Anlaşmaya nazaran İran, yaptırımların hafifletilmesi karşılığında nükleer programını kısıtlamayı kabul etmişti.

ABD’nin 2018 yılında muahededen tek taraflı çekilmesi ve yaptırımları tekrar uygulamaya koyması, İran’ın nükleer taahhütlerine uymayı kademeli olarak azaltmasına yol açmıştı.