Nöbetçi Eczaneler
Esk’nin temel amacı, hayvansal ürünler, et, süt ve balık piyasasında ekonomik gereklere uygun hareket ederek, verimlilik ve kârlılık ilkeleri doğrultusunda faaliyet göstermek ve kamu yararını gözetmek olarak belirlenmiştir. Kuruluş, 13 kombina, 1 işletme müdürlüğü ve 17 satış mağazasıyla hizmet vermektedir. Bu kurum, sektörde tam rekabet ortamını sağlamaya ve geliştirmeye katkısunuyor.
2024 yılı itibarıyla, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık alanında önemli faaliyetler gerçekleştirildi. Besilik sığır ithalatıyla yaklaşık 545 bin baş hayvan üreticilere dağıtıldı. Ayrıca, kesimlik hayvan sayısı 70 bin 562, kemiksiz sığır eti ithalatı 10 bin 740 ton, karkas sığır eti ithalatı ise 66 bin 81 ton seviyesine ulaştı. Çiğ süt piyasasını dengelemek amacıyla 3 bin 608 ton yağsız süt tozu alımı yapıldı. Bu süreçte, zincir marketler ve diğer et piyasası aktörleriyle güçlü iş birlikleri kuruldu.
Yatırımlar ve Satışlar
Kuruluş, 2024 yılında toplamda yaklaşık 59 bin 788 ton büyükbaş gövde eti, 15 bin 260 ton büyükbaş parça eti ve 11 bin 118 ton beyaz et satışını gerçekleştirdi. Ayrıca, TİGEM ile yapılan anlaşmalar kapsamında, 10 bin 462 damızlık ve 8 bin 594 besilik hayvan, TİGEM’in üretim tesislerine teslim edilerek, üretim odaklı çalışmalar desteklendi.
İlginç Ekonomik Gelişmeler ve Kâr Durumu
Kuruluşun 2024 yılı brüt satış hasılatı, geçen yıla kıyasla %317,3 artışla yaklaşık 56 milyar TL seviyesine ulaştı. Dönem kârı özellikle faaliyet karlarının etkisiyle ₺14,3 milyar olarak gerçekleşti. Ayrıca, kurum tarafından toplam 2,9 milyar TL tutarında temettü Hazine’ye aktarıldı. Kâr durumu 2022 yılında 706,5 milyon TL zarar ile başlarken, 2023’te 550,4 milyon TL kâr edilmesine rağmen 2024’te kayda değer bir artışla 14,3 milyar TL kâr sağlandı. Bu artış yüzde 2506 seviyesindedir.
Eleştiriler ve Güncel Tartışmalar
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi, CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, kurumun amaçlarından uzaklaştığını savundu. Kendisi, “Ülkemizde hayvancılık biterken, üreticiler iflas ederken, yurttaş et ve süt gibi temel gıdalara ulaşamazken, ESK kârını artırmaya devam ediyor” diyerek eleştiride bulundu. Ayrıca, ülkedeki şap hastalığı ve ekonomik kayıplara dikkat çekti. Bakırlıoğlu, “Kurumun 500 büyük sanayi kuruluşu sıralamasında 67. sıraya yükselmesi, Türkiye’nin hayvancılık alanındaki gerilemesini ortaya koyuyor” dedi.
Kamu Tüketici ve Üreticiyi Koruma Perspektifi
Milletvekili, et fiyatlarının yüksekliği ve ülke halkının yeterince ete ulaşamaması gibi sorunları dile getirerek, “Üretici zarar ederken, tüketiciler yüksek fiyatlar ödemek zorunda kalıyor. TÜİK verilerine göre, dört çocuktan biri düzenli şekilde et tüketemiyor, maddi olanaklar sebebiyle et, tavuk ve balık tüketen çocukların oranı %69,8 iken, tüketemeyenlerin oranı %23,1” ifadelerini kullandı. Kuruluşun asli görevi, yalnızca kâr etmek değil, piyasayı düzenlemek ve kamu yararını gözetmek olmalıdır.