Dünya genelinde dikkatler Gazze’deki gelişmelere çevrildi. Mısır’ın Şarm el Şeyh şehrinde düzenlenen zirvede, birçok lider ve diplomat, bölgede sürdürülen barış çabalarını yakından takip ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve diğer önemli devlet başkanları, bölge barışına katkı sağlamak amacıyla Mısır’da bir araya geldi.
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’deki temaslarının ardından Mısır’a ulaştı ve burada Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah es-Sisi ile ortak basın toplantısı düzenledi. Trump, yaptığı açıklamada, “İkinci aşamaya geçtik” diyerek, Ortadoğu’da yeni bir barış sürecinin başlangıcına işaret etti. Bu süreçteki gelişmelerin, bölgenen güvenlik ve istikrarın yeniden sağlanmasına büyük katkı sağlayacağına inanılıyor.
İsrail ile Hamas arasında başlayan ateşkes, bölgedeki gerginliğin hafifletilmesi adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Hamas ise, Gazze’deki yeni ateşkes anlaşmasını doğrularken, Türkiye, Katar ve Mısır’ın ABD Başkanı Trump ile koordineli çalışmasını memnuniyetle karşıladı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da, Mısır’da varılan anlaşmanın ardından rehinelerin geri kazanılması ve bölgedeki askerî operasyonların sonlandırılması yönünde adımlar atmaya hazır olduklarını açıkladı. Ayrıca, Netanyahu, kabinesine giderek bu anlaşmayı onaylama hazırlıklarına başladı.
Trump ve Netanyahu’dan 20 Maddelik Gazze Planı
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun da onayını alarak, bölgede sürdürülen barış görüşmeleri için 20 maddelik kapsamlı bir proje sundu. Bu öneriler, bölge yeniden inşa edilip, sürdürülebilir bir barış ortamının tesis edilmesine temel teşkil edecek maddelerden oluşuyor:
- Gazze, artık komşularına tehdit oluşturmayan, radikalleşmeden uzak bir bölge haline getirilecektir.
- Gazze’de yaşayan halkın yaşam şartları iyileştirilecek ve bölge yeniden inşa edilecektir.
- Taraflar anlaşma sağlar sağlamak, savaş sona erecek; İsrail askerleri, sınır güvenliği ve esir takası tamamlandıktan sonra bölgede belirlenen sınır dışına çekilecektir.
- En geç 72 saat içinde, tüm rehineler — hayatta ve ölü — karşılıklı olarak iade edilecektir.
- Rehinelerin serbest bırakılmasının ardından, İsrail, 250 mahkuma ve 7 Ekim 2023 sonrası gözaltına alınmış 1700 Gazzeliye özgürlük tanıyacak. Ayrıca, ölen rehinelerin ailelerine, 15 Gazzeli’nin kalıntıları iade edilecektir.
- Rehineler teslim alındıktan sonra, Hamas üyelerine af uygulanacak ve silahlarını bırakma karşılığı bölgeden ayrılmaları sağlanacaktır.
- İnsani yardım, BM ve Kızılhaç aracılığıyla bölgeye hızla aktarılacaktır. Günlük yardım seviyesi, 19 Ocak 2025’te imzalanan anlaşmaya uygun olarak devam edecektir.
- Gazze’deki yönetim, bağımsız ve tarafsız bir Filistin Komitesi tarafından yürütülecek, bu da bölgeye istikrar ve hizmet getirilecektir.
- Yeniden inşaa ve kalkınma projeleri, uluslararası uzmanlar ve yatırımcılar tarafından tasarlanıp desteklenecek; bu kapsamdaki projelerin güvenlik ve sürdürülebilirlik temel alınacaktır.
- Bir ekonomik bölge oluşturularak, gümrük tarifeleri ve erişim oranları taraflar arasında müzakere edilecektir.
- Gazze’den göç etmek isteyenler özgürce hareket edebilecek; bölgedeki halkın yaşam tercihleri saygı görecektir.
- Hamas ve diğer silahlı gruplar, bölgenin askeri altyapıları ve silah üretim tesisleri yok edilecektir. Uluslararası denetim altında, silahsız arındırma sağlanacaktır.
- Taraflar, bölgesel ortaklar ve uluslararası güçler, güvenliği sağlamak ve istikrarı korumak amacıyla geçici Uluslararası Güvenlik Gücü (ISF) kuracaklar. Güç, bölgedeki polis ve sınır güvenliği görevlerini üstlenecek ve uzun vadeli güvenlik planlarına destek verecektir.
- İsrail, Gazze üzerinde herhangi bir ilhak veya işgal planını sürdüremeyecek. Geri çekilme ve güvenlik altyapısı, uluslararası anlaşmalar ve protokoller temelinde gerçekleştirilecektir.
- Hamas, bu önereleri geciktirmez veya kabul etmezse, bölgesel ve uluslararası yardımlar aracılığıyla çeşitli operasyonlar yürütülecek ve silahsızlandırma sürdürülecektir.
- İnanç ve hoşgörü temelli bir diyalog süreci başlatılarak, farklı din ve inanç temsilcileri arasında karşılıklı anlayış ve barış mesajları yaygınlaştırılacaktır.
- Filistin halkının kendi kaderini tayin etme hakları ve bağımsız devlet kurma arzusu desteklenecek, barışçıl bir çözüm yoluyla bu hedeflere ulaşma imkanları araştırılacaktır.
- ABD ve uluslararası ortaklar, barış ve refahın tesisi için, Filistin-Israil diyaloğunu teşvik eden kabul edilebilir bir siyasi süreç başlatacaktır.
Bu kapsamda, bölgesel ve küresel aktörlerin ortak çabasıyla, bölgedeki barış ve istikrarın kalıcı hale gelmesi hedefleniyor. Liderler, her adımda diyalog ve uzlaşıyla hareket ederek, yeni bir barış döneminin temelini atma yolunda önemli ilerlemeler kaydetmeyi amaçlıyor.