İsteğe bağlı sigorta yaptırmak isteyen kişiler, “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikametgahlarının bulunduğu SGK il müdürlüklerine ya da merkezlerine başvuruda bulunabiliyor. Ayrıca, bu işlemi e-Devlet sistemi üzerinden de kolayca tamamlamak mümkündür. Daha önce isteğe bağlı sigortalılık süresi sona eren kişiler, tekrar prim ödemek üzere bildirimde bulunmak zorundadır.
Yeni sigortalı olacaklar veya yeniden başlamak isteyenler, belirli şartları sağlamaları halinde bu sistemden faydalanabilirler. İşte kimlerin bu haktan yararlanabileceğine dair detaylar:
Sosyal Güvenlik Katılımına Uygun Koşullar
İşteğe bağlı sigortalı sayılmak için yerine getirilmesi gereken temel kriterler şunlardır:
- Türkiye’de ikamet etmek
- Zorunlu sigortalı bir işte çalışmamak veya bulunmamak
- Çalışma süresi ayda 30 günü aşmamak veya hafta başına özgü sınırlar içinde olmak
- Malullük, yaşlılık veya başka bir gelir kaynağından aylık almıyor olmak
- 18 yaşını doldurmuş olmak
Bunlar sağlandığı takdirde, kişiler kendi primlerini ödeyerek emeklilik haklarına sahip olabilirler. Prim ödemeleri ve detaylar kısmına baktığımızda ise, primlerin belirlenen kazancın %32’si oranında hesaplandığını görüyoruz. Kişiler, dilerlerse asgari prim tutarına ek olarak daha yüksek meblağlar ödeyerek avantaj sağlayabilir. Sigorta başlangıç tarihi, başvurunun SGK kayıtlarına yansıdığı tarih olup, bu tarih emeklilik hesaplamalarında temel alınır.
Primler ve Ödeme Süreçleri
İsteğe bağlı sigorta primleri, Bağ-Kur kapsamında Sayılan 4B statüsünde değerlendirilmektedir. Tam emeklilik için gereken prim günü sayısı 9000 iken, kısmi emeklilik için 5400 gün olarak belirlenmiştir. Kadınlar açısından bu süre, 1999 öncesi sigortalılık dönemlerinde 7200 güne kadar indirilmiştir.
2008 sonrası sigortalılık girişleri yapanlar, 2035 yılına kadar 9000 prim gününü tamamlayıp emekliliğe hak kazandıklarında, kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında emekli olabiliyorlar. Prim gününü 5400’e tamamlayanlar ise kadınlar için 61, erkekler için ise 63 yaş sınırı getirilmektedir.
SOSK ile Emeklilik Hakkı ve Alternatif Statüler
1 Ekim 2008’den önce sigortalı olmuş olanlar için emeklilik, en çok prim yatırıldığı kurum olan SSK veya Bağ-Kur’a göre belirlenir. Bu durumda, ödenen primler arasındaki farklar, emekliliği sağlayan kurumda toplanmış olur. Ayrıca, eksik prim ödemesi olanlar, 1260 güne kadar isteğe bağlı prim ödeyerek SSK’den emeklilik avantajını da kullanabilirler.
2008 sonrası girişler için ise, primlerin en fazla yatırıldığı kurum esas alınır. Böylece, hangi kuruma daha fazla prim yatırılmışsa, emeklilik de o kurumdan alınır. Bu düzenlemeler, sigortalıların tercihlerini ve emeklilik planlarını etkiler durumda.
Ev Kadınları ve Esnafa Destek Hamleleri
Hükûmet, ev kadınlarına ve esnafa yönelik prim destek projelerini gündeme getirdi. Planlanan düzenlemeyle, ev kadınlarının ödemekte oldukları primlerin üçte biri devlet tarafından karşılanacak. Ayrıca, esnafların prim gün sayısı, 7200’den 1800 güne düşürülerek, bu kesimine de büyük avantaj sağlanması öngörülüyor.
Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Olanakları
İsteğe bağlı sigorta kapsamında olan kişiler, genel sağlık sigortası sistemine entegre edilir. Bu sayede, sigortalılar ve bakmakla yükümlü oldukları eş ve çocukları, çeşitli sağlık hizmetlerinden ücretsiz ya da indirimli olarak yararlanabilir. Uzmanlar, özellikle çalışmayan ev kadınları, bağımsız meslek sahipleri ve prim eksiklikleri bulunan kişiler için bu sistemin ciddi bir emeklilik fırsatı sunduğuna işaret ediyor.