Nöbetçi Eczaneler
Sovyetler Birliği’nin yıkılmasının akabinde savaşlar ve istikrarsızlıklarla anılan Güney Kafkasya’da son bir ayda yaşanan gelişmeler, bölgede bir devrin sona ererken işbirliği ve barışın yer bulduğu yeni bir devrin başladığına işaret ediyor.
Bu başlangıcın en somut göstergelerinden biri 1992’de Azerbaycan ve Ermenistan ortasında başlayan Karabağ sıkıntısının tahlili için kurulmuş olan AGİT Minsk Süreci’nin 1 Eylül 2025 itibariyle sona erdirilmesi oldu.
Bu gelişmeyi AGİT Genel Sekreteri Feridun Sinirlioğlu ve AGİT devir başkanı Finlandiya Dışişleri Bakanı Elina Valtonen duyurdular. Açıklamaya nazaran, Minsk süreci ve ilişkili yapılar Ermenistan ve Azerbaycan’ın ortak daveti üzerine ve AGİT bakanlar kurulu kararınca sona erdirildi.
Sinirlioğlu, “tarihi” olarak değerlendirdiği bu gelişmenin onlarca yıl süren çatışma ve güvensizliğe karşın diplomasinin neleri başarabileceğini göstermesi açısından değerine dikkat çekerken, “Bu durum, taraflar ortasında ortak bir yer bulma konusunda ortak bir kararlılık olduğunda mutabakatın mümkün olduğunu göstermektedir,” tabirlerini kullandı.
BEYAZ SARAY BULUŞMASI DÖNÜM NOKTASI OLDU
Azerbaycan ve Ermenistan, bu kıymetli adımı 8 Ağustos’ta ABD Başkanı Donald Trump liderliğinde yapılan dorukta elde edilen sonuç üzerine attılar.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Trump’ın arabuluculuğunda Karabağ savaşı sonrasında iki ülke ortasında kalıcı barış muahedesinin imzalanması istikametinde değerli bir kademeyi geride bıraktılar.
Aliyev ve Paşinyan’ın imzaladığı niyet deklarasyonu, tarafların AGİT Minsk Süreci’nin sonlanması konusunda da görüş birliği içinde olduğunu ortaya koydu.
Bakü ve Erivan daha sonra AGİT’e ortak bir müracaat yaparak sürecin ve bağlı yapıların sonlandırılması davetinde bulundu. 57 ülkeden oluşan AGİT bakanlar kurulu de bu davete oybirliğiyle olumlu cevap verdi.
MİNSK KÜMESİ DA DAĞITILDI
Bu kararla bir arada Minsk Süreci’ne bağlı olarak 1994’te kurulan Minsk Kümesi da dağıtılmış oldu.
Bu kümenin eş başkanlığını ABD, Rusya Federasyonu ve Fransa yaparken başka kalıcı üyeler ise Belarus, Almanya, İtalya, İsveç, Finlandiya, Türkiye ile Ermenistan ve Azerbaycan idi. Kümenin temel vazifesi taraflar ortasında çatışmaların sonlanması ve siyasi tahlil için uygun bir çerçeve oluşturmak olarak belirlenmişti.
Ancak üç eş lider ülkenin Kafkasya’ya dönük jeopolitik değerlendirmeleri ve siyasi temaslarının farklı olması, sorunun tahlili yerine Ermenistan’ın Azerbaycan topraklarını işgalinin devamına neden oldu.
Özellikle Azerbaycan, 2000’li yılların ortasında itibaren Minsk Grubu’na olan güvensizliğini açıkça lisana getirdi. Fransa’nın da son periyotta açıkça Ermenistan’ın yanında yer alması Minsk Grubu’nun büsbütün işlevsizleşmesine yol açtı.
Azerbaycan, siyasi tahlil yollarının büsbütün tıkandığı bir ortamda 2020’de başlayan savaş sonrasında Karabağ’daki topraklarının denetimini tekrar ele geçirdi. Savaş sonrasında iki taraf hudutların belirlenmesi ve kalıcı barış mutabakatı için masaya oturdular ve bir metin üzerinde uzlaştılar.
ANKARA GELİŞMELERDEN MEMNUN
Minsk sürecinin sonlanması Türkiye tarafından da olumlu bir gelişme olarak değerlendirildi.
Dışişleri Bakanlığı’ndan hususla ilgili yapılan açıklamada, “Minsk Süreci ve bağlı yapılarının lağvedilmesine dair AGİT Bakanlar Kurulu tarafından 1 Eylül 2025 tarihinde alınan kararı memnuniyetle karşılıyoruz. Azerbaycan ve Ermenistan’ın ortak gayretleriyle mümkün olan bu tarihi karar, iki ülke ortasındaki barış sürecinin değerli merhalelerinden birini teşkil etmiştir,” sözlerine yer verildi.
Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki barış sürecinin Türkiye-Ermenistan olağanlaşma sürecinin belirleyici parametrelerinden biri olması Ankara’nın da mevzuyu yakından takip etmesi ve taraflarla diyalog içinde olmasını gerektiriyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Şangay İşbirliği Örgütü tepesi için bulunduğu Çin’de Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Paşinyan ile başka ayrı görüştü ve süreci kıymetlendirdi.
Erdoğan, ziyaret dönüşünden gazetecilere yaptığı değerlendirmede, Beyaz Saray buluşmasının akabinde Güney Kafkasya’da barış ve istikrar sürecinin sürat kazandığını kaydederek, “Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile akabinde Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile etraflıca bir görüşme yaptık. Bu iki görüşmede de gerek Aliyev’in gerek Paşinyan’ın birebir noktada olduklarını gördüm. Birebir istikamete bakıyorlar. Zengezur Koridoru sıkıntısında de rastgele bir kasvet, bir farklılık yok,” diye konuştu.