Nöbetçi Eczaneler
Birçok kişi öksürükle mücadelede geleneksel yöntemlere yönelirken, bilimsel araştırmaların ışığında gerçekten işe yarayan çözümler neler? Mutfaklarımızdaki yiyecek ve içeceklerin öksürüğü hafifletip hafifletmediği konusunda uzman görüşleri, bu sorunun cevabını arıyoruz.
BBC Radio 4’te yayımlanan “Sliced Bread” programına gelen bir dinleyicinin sorusu üzerine, Manchester Üniversitesi’nde göğüs hastalıkları profesörü olan Jacky Smith, öksürük türleri ve doğal tedavi seçenekleri hakkında önemli bilgiler paylaştı. Smith’e göre, öksürükler genellikle iki ana kategoriye ayrılır: kuru ve gıcıklı öksürük ile balgamlı, göğüs kaynaklı öksürük. Her iki tür için de mevcut şuruplar olsa da, uzman bu ilaçların öksürüğü tamamen geçirmediğini ve sadece hafifletici etkileri olabileceğini belirtiyor.
BAL Sıcaklık ve Tatlılıkla Gelen Rahatlama
En eski ve en bilinen ev yapımı öksürük tedavilerinden biri olan bal, Smith’in ifadeleriyle “bilimsel açıdan en umut verici besinler arasında yer alıyor.” Balın, özellikle gece öksüren çocuklarda öksürük şiddetini azaltmaya yardımcı olabileceğine dair kanıtlar bulunuyor. Smith, “Tatlı maddelerin dil üzerindeki etkisi nedeniyle öksürük refleksini baskılayabilir” diyerek, balın boğazı yatıştırıcı ve rahatlatıcı etkisini vurguluyor. Ayrıca, boğazı kaplayan ve rahatlatıcı maddeler içeren şuruplarda olduğu gibi, balın da boğazdaki tahrişi hafifletebileceğine inanıyor.
Zerdeçalın Rolü ve Sınırlamaları
Bal kadar olmasa da, zerdeçalın öksürüğü doğrudan kesmeye yetmediğini söyleyen Smith, bununla birlikte tüketildiğinde boğaz tahrişini azaltabileceğine dikkat çekiyor. “Yardımcı olabilecek sıcak ve yatıştırıcı içecekler tercih edilmeli” diyen uzman, özellikle boğaz hassasiyetini hafifletmek için zerdeçal gibi doğal içeriklerin kullanılması faydalı olabilir.
Zencefil ve Sarımsak: Teorik Destekler
Her ne kadar net bilimsel veriler sınırlı olsa da, zencefil ve sarımsak gibi yiyeceklerin boğaz ve solunum yollarındaki bazı küçük reseptörleri aktif hale getirerek öksürüğü tetikleyen mekanizmaları etkileyebileceği düşünülüyor. Smith, “Bu doğal maddeler, solunum yollarını zararlı kimyasallardan koruyan reseptörleri ‘doldurmak’ ve duyarsızlaştırmak için kullanılabilir” diyerek, capsaicin gibi maddelerin de öksürük refleksinde rol oynayabileceğine işaret ediyor.
Çikolata ve Theobromine Üzerinden Deneme
Çikolata içinde bulunan “theobromine” kimyasalı, öksürük refleksini tetikleyen sinirlerin hassasiyetini azaltma potansiyeliyle dikkat çekiyor. Smith, yapılan küçük çaplı çalışmaların bu bileşiğin etkili olabileceğini gösterdiğini ancak etkinliğinin oldukça sınırlı olduğunu açıklıyor. Dolayısıyla, yüksek kakao oranına sahip bitter çikolata tercih edilerek bu maddeyi almak mümkün olabilir.
Probiyotikler ve Bağırsak Sağlığı
Şu anki araştırmalar, probiyotiklerin öksürük üzerinde belirgin bir etkisinin olup olmadığını netleştirmiyor. Smith, “Probiyotiklerin bağırsak bakterilerini değiştirip değiştirmediği, bu değişimin solunum yollarına ve reflekslere nasıl yansıdığı henüz belirsiz” diyerek, bu konuda kesin bir bilgi bulunmadığını belirtiyor.
Obstürktif Yiyecekler ve Kafein Etkisi
Uzmanlar, süt ve süt ürünlerinin balgamlı öksürüğü kötüleştirebileceği düşüncesine rağmen, bilimsel olarak bunun desteklenmediğini söylüyor. Smith, “Sadece boğazda yapısal bir rahatsızlık yaratabilirler” diye ekliyor. Kafeinin ise öksürüğü tetiklediğine dair kesin bir kanıt olmamakla birlikte, asit reflüsünü artırdığı ve bu durumun da öksürüğü kötüleştirebileceği öne sürülüyor. Ayrıca, reflü tetikleyen yiyecek ve içeceklere dikkat edilmesi öneriliyor.
Evde ve Doğal Yollarla Öksürük Kontrolü
Bal kullanımı, düzenli su yudumu ve boğazı yatıştırıcı pastiller, uzman tarafından önerilen en uygun ve etkili yolardır. Smith, “Yutkunmak öksürük refleksini baskılar ve boğazı rahatlatır; bu da öksürüğü kontrol altına almada yardımcı olur” diyor. Bu öneriler klinik tedaviler kadar etkili olmasa da, kendinizi daha iyi hissetmenize ve rahatlamanıza neden olabilir.