Uzun yıllar boyunca Ortadoğu’yu etkisi altına alan çatışmalar ve bölgesel savaşlar, temel olarak Sünni ve Şii mezheplerinin karşıtlığıyla şekillenmekte. Bu karmaşık ortamda, dini ve ideolojik söylemler, çatışmaların nedenleri ve sonuçları üzerinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Özellikle Gazze’de yaşanan olaylar ve sivil kayıplar, bölgedeki gerilimin ne denli tırmandığını gösteriyor.
Son dönemde sahneden çekilen önemli dini liderlerden biri olan Suudi Arabistan Başmüftüsü Şeyh Abdülaziz el-Şeyh, bölgedeki çatışmalara meşruiyet kazandıran bir zihniyetin sembolü olarak hatırlanıyor. Ölümünün ardından bıraktığı miras, İslam dünyasında derin tartışmalara yol açmış durumda. Bu zeminde, yaptığı açıklamalar ve verdiği fetvalar, hem bölgesel hem de küresel siyasete etki eden önemli birer olaydır.
El-Şeyh’in Fetvaları ve Bölge Politikalarına Yansımaları
El-Şeyh’in döneminde verdiği bazı fetvalar, oldukça tartışmalı olmuştur. Bunlardan biri, “İsrail’le savaşmak caiz değildir” şeklinde söylenmiş ve geniş yankılar uyandırmıştır. Ayrıca, “Arap Yarımadası’ndaki tüm kiliselerin yıkılması gerektiğini” savunması, birçok ülkede tepki çekmiş ve Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş tarafından açıkça reddedilmiştir. Buna ek olarak, El-Şeyh’in liderliğinde kurulan Dünya İslam Birliği (MWL) ile Türkiye’nin Libya politikalarına yönelik eleştirileri de bölgedeki güç dengelerini etkilemiştir.
Türkiye’ye ve Bölge Ülkelerine Yönelik Açıklamalar
2012 yılında yaptığı ve büyük tartışma yaratan “Tüm kiliselerin yıkılması” çağrısı, hem bölgesel hem de uluslararası arenada çeşitli tepkilere neden olmuştur. Bu tür söylemler, İslam’ın hoşgörü ve barış ilkeleri ile taban tabana zıt olarak değerlendirilmiş, özellikle Türkiye’nin politikaları ve tutumlarıyla ilgili olarak sert eleştirilerle karşılaşmıştır. El-Şeyh’in bu açıklamaları, Güneydoğu Asya’dan Afrika’ya kadar geniş bir coğrafyada yankı bulmuş ve dini sınırların ötesinde politik bir etki oluşturmuştur.
İslam Dünyasındaki Gelişmeler ve Uluslararası İlişkiler
El-Şeyh’in 2016 yılındaki açıklamaları, iki kutup arasında gerginliği artırmıştı. İran ve Suudi Arabistan arasındaki gerilimin yoğunlaştığı bu dönemde, “İran’ın liderleri Müslüman değil, mecusîlerin çocuklarıdır” şeklindeki ifadeleri, dikkat çekici ve provokatif bulunmuştur. Aynı yıl, satranç ve kumar arasındaki ilişkiyi tartışırken, uygulamalarını haram ilan ederek, dini kuralların toplumsal yaşamda ne kadar önemli olduğunu göstermiştir. Ayrıca, 10 veya 12 yaşındaki çocukların evliliği konusunda verdiği fetva, toplumda büyük tartışmalara sebep olmuştur.
Kimdir Abdülaziz el-Şeyh?
1964 yılında Mekke’de doğan Abdülaziz el-Şeyh, eğitimini Riyad’daki İlim Enstitüsü ve Şeriat Fakültesi’nde tamamladı. İslam alimleri arasında saygın bir yere sahip olan el-Şeyh, kariyerine İmam Davet Enstitüsü’nde öğretmenlik yaparak başladı ve ardından Şeriat Fakültesi’nde akademik çalışmalarını sürdürdü. 1987 yılında Kıdemli Âlimler Heyeti’ne seçilen el-Şeyh, 1999 yılından itibaren Suudi Arabistan Başmüftüsü unvanını aldı ve ülkenin dini liderliğini üstlendi. Aynı zamanda Kıdemli Âlimler Heyeti ve Fetva Kurulu Başkanlığı görevlerini yürütmüştür.