Nöbetçi Eczaneler
Gündelik hayatımızdaki elektrikli süpürge yahut saç kurutma makinesi üzere eserlere yeni bir soluk getiren ve 100 yıldır değişmeyen dizaynları kökten değiştiren deha ‘Sir’ James Dyson, tam manasıyla yeni bir nesil yarattı.
Teknoloji muharriri Ahmet Can, Berlin’den izlenimlerini aktardı.
Geçen hafta Almanya’nın Berlin kentinde, Dyson’ın yeni eser lansmanında Sir James Dyson ile bir ortaya gelme ve sohbet etme fırsatı buldum. Toplantı yerine bir İngiliz’e yakışır halde klasik bir Küçük arabayla geldi. Hayli sıcak ve samimi bir halde herkesi selamladı. Bir teknoloji dehası olarak, yeni eserlerini güya birinci kere sahneye çıkıyormuşçasına büyük bir heyecanla anlattı. O gün sahnede 11 yeni eser tanıttı; yeni jenerasyon kablosuz elektrikli süpürgelerden saç bakım eserlerine kadar pek çok yenilik vardı. Lansmanın akabinde kendisiyle özel bir röportaj yaptım.
Dyson’ın kurucusu Sir James Dyson. HAYAL EDEREK BAŞLAYAN YOLCULUK
Röportajıma, “100 yıl evvel icat edilen saç kurutma makinesini yahut elektrikli süpürgeyi büsbütün değiştirdiniz. Bu inovatif yaklaşımı nasıl yakalıyorsunuz?” sorusuyla başladım. Sir James Dyson, çabucak bir teşebbüsçü heyecanıyla karşılık verdi:
“Benim hayalim, çok hafif ve kolay bir elektrikli süpürge yapmaktı. Bugün PencilVac eserimizle bunu gerçekleştirdik. Bu model için yeni bir teknoloji geliştirmemiz gerekiyordu. Kocaman bir motor kullanmak yerine, tıpkı güce sahip, lakin bir çubuğun içine sığabilecek küçüklükte bir motor geliştirdik. Yaklaşık 2 Euro büyüklüğünde. Böylelikle hem hafif hem de güçlü bir süpürge hayalimiz gerçekleşti.”
Dyson’ın bu yaklaşımının temelinde, eserlerdeki “sinir bozucu şeyleri ortadan kaldırmak” yatıyor. “Dyson’dan evvel süpürgelerin kablolu olduğunu düşünün. Fiş takmanız, kabloyu daima çekiştirmeniz, sarmanız ve açmanız gerekiyordu. Biz, eserdeki bütün bu hudut bozucu şeyleri ortadan kaldırmak istedik ve bu da yeni teknolojiyi beraberinde getirdi.”
Bu mantığı saç kurutma makinelerine de uyguladıklarını anlattı. “Diğer üreticilerin geliştirdiği rezistanslar çok büyük. Bu yüzden makineleri daha fazla küçültemiyorlar. Biz ise rezistansı çok küçük hale getirdik. Bu sayede eseri kökten değiştirebiliyor, daha hafif, daha esnek ve daha az kaynak tüketen hale getirebiliyorsunuz. Yani bizim yaptığımız şey, bir eserin ne olabileceğini hayal etmek ve o hayali çalışır hale getirecek teknolojiyi geliştirmek.”
KOPYACILIK DEĞİL, YARATICILIK ÖNEMLİ
Sir James Dyson’a yönelttiğim bir öteki soru, rakip şirketlerin Dyson’ın tasarım ve teknolojisini kopyalama eğilimi oldu. Pazarda bu trendi görünce neler düşündüğünü sorduğumda, “Elbette güzelimize gitmiyor” cevabını verdi.
“Ben okuldayken, birinin ödevini kopyalarsanız okuldan atılıyordunuz. Şirketlerde de bu türlü olmalı. Birden fazla insan kopyalamanın rekabet yarattığını, bunun tüketici için âlâ olduğunu söylüyor. Ben tam aksisini düşünüyorum. Zira şirketler yalnızca kopyalıyorsa, bir eseri geliştirmek ve piyasaya sunmak için bizim katlandığımız masrafları üstlenmiyorlar. Bu yüzden eserleri çok daha ucuza yapabiliyorlar. Ayrıyeten tüketiciye de gerçek bir seçenek sunmuyorlar.”
Dyson’a nazaran şirketlerin kendi teknolojilerini geliştirmeleri, yani kendi yaptıklarıyla Dyson’ın yaptıkları ortasında bir fark yaratmaları gerekiyor. “Kopyalamak intihaldir, oburunun emeğinden beslenmektir. Bir tıp sömürüdür. Ve bence tüketiciye hiçbir yararı yoktur.”
ÇİFTÇİLİKTEN TEKNOLOJİYE: DYSON’IN BİLİNMEYEN YÜZÜ
Sir James Dyson, birebir vakitte bir çiftçi. Hayatının başında çiftliklerde çalışmış ve artık de Dyson Farming çatısı altında sürdürülebilir ve inovatif bir çiftçiliğin peşinde. Çiftçiliğin büsbütün sevgiyle yapılan bir iş olduğunu anlatan Dyson, bunu para kazanma hedefi gütmeden yaptığını söyledi.
“Çiftçilikten para kazanılmaz. Ben daima yapmak istemiştim zira çiftliklerde büyüdüm. Para için yapmadım, aslında bundan asla çıkar sağlamayacağım. Bunu, besin üretmenin çok kıymetli olduğunu düşündüğüm için yapıyorum. Çiftçiliğe teknoloji getirmek, randımanı artırmak, sürdürülebilir hale getirmek… Bunların çok kıymetli olduğuna inanıyorum.”
Çiftliklerinde yıl boyunca çilek yetiştirdiklerini belirten Dyson, bunu özel cam seralar ve anaerobik sindirici sistemleri sayesinde başardıklarını anlattı. “Enerji parasız zira bir anaerobik sindiricimiz var. Bu sistem seraları ısıtıyor ve elektrik üretiyor. Biz de o elektriği serada kullanıyoruz. İşte çiftçiliğe bu biçimde teknoloji getirmek beni büyülüyor. Mesela artık saç bakım eserlerimiz için içerikleri de kendimiz yetiştiriyoruz. Çok değerli bir omega yağı elde etmek için ayçiçeği yetiştiriyoruz.”
GELECEĞİN ESERLERİ: HAVA TEMİZLEYİCİDEN AKILLI ROBOTLARA
Sir James Dyson ile konuştuğumuz son bahis, yeni eserleri oldu. Lansmanda tanıttıkları eserleri büyük bir heyecanla özetledi:
“Bu kere radikal biçimde farklı eserler geliştirdik. Mesela çok enteresan bir hava temizleyicimiz var: HushJet. Yalnızca 24 desibel gürültüyle çalışıyor lakin muazzam ölçüde hava üflüyor. Yerleri silen, kurutan ve ıslak temizleyen bir robotumuz da var: Dyson Spot+Scrub Ai robot süpürge. Lekenin üzerine bakıyor, onu algılıyor ve temizlendiğinden emin olana kadar tekrar deniyor. Bunu daha evvel kimse yapmadı.”
Yine ıslak ve kuru taban temizleyicisinde de farklı bir yaklaşım sergilediklerini anlattı. “Adı Dyson Clean+Wash Hygiene. Tüm kiri, öbür makineler üzere içine çekmek yerine temizleme başlığında topluyoruz. Onu çıkarıp lavaboya boşaltıyorsunuz, hepsi bu. Bir de yeni bir saç şekillendiricimiz var: Dyson Airwrap Co-anda 2x. Yeni bir Hyperdymium motorla çalışıyor ve size iki kat hava akışı ve basınç sağlıyor. Böylelikle çok daha güçlü bukleler elde ediyorsunuz.”
Dyson, tüm bu yeniliklerin yalnızca bir başlangıç olduğunu ve teknolojinin insan hayatını kolaylaştırması için çalışmaya devam edeceklerini belirtti.