Nöbetçi Eczaneler
Kelimeyi ilk kez duymuş olabilirsiniz, ancak sosyal medya platformlarında sıkça karşılaştığınız bu terim, günlük dijital deneyimlerimizin içine hızla nüfuz ediyor. Oxford Üniversitesi Yayınları, bu terimin kullanımında son bir yıl içinde üç kat artış olduğunu açıkladı ve bunun da dijital çağda artan dikkat çekme çabalarının bir göstergesi olduğunu belirtti. Bu yüksek artış, özellikle sürekli bağlantıda olan bireyler için şaşırtıcı değil; çünkü dijital dünyaya verdikleri yoğun ilgi, yeni kavramların hızla yayılmasına imkan tanıyor. Geçen yıl gündemde olan ‘brain rot’ (beyin çürümesi) gibi ifadeler, özellikle sosyal medya platformlarında kullanıcıların zihnini yoran ve dikkati dağıtan davranışları tanımlarken, bu yılın kelimesi olan ‘rage bait’ ise daha çok saldırgan ve provokatif içeriklerin artışına işaret ediyor.
O halde, 2025 yılının trend kelimesi olan ‘rage bait’ nedir ve nasıl bir anlam taşıyor? Oxford’a göre, rage bait, Türkçe karşılığıyla ‘öfke tuzağı’, internette kasıtlı olarak öfke, kızgınlık veya tepkilerin kışkırtılması amacıyla hazırlanmış içerikleri ifade ediyor. Bu tarz içerikler, genellikle provokatif, rahatsız edici veya saldırgan olabiliyor ve içerik üreticilerinin, kullanıcıların duygusal tepkilerini tetikleyip yorum yapmaya veya paylaşmaya yönlendirmek amacıyla tasarlanıyor. Sosyal medya algoritmaları ise, böylelikle yüksek etkileşim sağlayan bu tür paylaşımları tercih ediyor; çünkü öfkeli veya tartışmalı içeriklerin, diğerlerine göre daha fazla görünürlük kazandığı biliniyor. Bu nedenle, rage bait paylaşımlar, kısa sürede geniş kitlelere ulaşabiliyor ve içerik üreticileri açısından önemli bir gelir kaynağı olabiliyor.
Hemen hemen herkesin tanıdığı ‘clickbait’ terimiyle karıştırılabilecek olan rage bait, aslında bu iki kavram arasında temel bir fark barındırıyor. Clickbait, merak uyandırıcı başlıklar veya dikkat çekici görsellerle tık getirmeye çalışırken, rage bait’in amacı kullanıcılarda öfke veya kızgınlık duygusu uyandırmak ve bu yolla dikkat çekmeyi sağlamak. BBC’ye konuşan pazarlama uzmanı Andrea Jones, bu farklılığı şöyle anlatıyor: Bir içerik kancasının temelinde güven ve gerçekten ilgilendiğin bir konu yatar. Rage bait ise tamamen manipülasyon ve duyguları sömürme üzerine kuruludur. Jones, neden bu tür içeriklerin daha fazla etkileşim aldığını ise şöyle açıklıyor: Tatlı bir kedi videosu gördüğümüzde güler ve geçeriz. Ancak biri sizi rahatsız veya şaşırtıcı bir şey yaparsa, örneğin ‘Korkunç!’ diyerek tepki gösterirsiniz. Bu tip yorumlar, algoritmalar için oldukça değerlidir ve içeriklerin daha çok kişi tarafından görülmesine neden olur.
Bu tür içeriklerin yaygınlaşmasının altında yatan temel neden ise, sosyal medya ekonomisinin bu tip paylaşımları teşvik etmesidir. Çünkü, içerik üreticileri ne kadar fazla öfke veya tartışma yaratırsa, platformdan o kadar fazla gelir elde eder. Dolayısıyla, bazen bu içeriklerin kasıtlı veya olumsuz olması, maddi kazanç açısından tercih ediliyor. Sonuç olarak, öfke tuzağı yalnızca içerik tüketim alışkanlıklarımızı değil, aynı zamanda bireylerin dijital davranışlarını da şekillendiriyor. Sosyal medya ortamları giderek daha fazla kutuplaşma, kızgınlık ve öfke üzerinden çalışmaya devam ediyor ve bu durum, dijital dünyada yeni bir davranış biçimini ortaya çıkarıyor.