Soykırım ve çatışmaların gölgesinde ‘Dünya Barış Günü’

BM Genel Konseyinin 1981 yılında oy birliğiyle aldığı kararla her yıl 21 Eylül, Dünya Barış Günü olarak ilan edildi.

Bu gün, şiddetsiz hareketler, eğitim ve kamuoyu farkındalığı yoluyla barış ülkülerini güçlendirmeye adandı.

21 EYLÜL: ŞİDDETSİZLİK VE ATEŞKES DEVRİ

BM bu günü 2001 yılında “şiddetsizlik ve ateşkes dönemi” olarak da tanımladı ve resmi biçimde “Uluslararası Barış Günü” (International Day of Peace) olarak da anılmaya başlandı.

Dünya Barış Günü, global harekete dönüşerek hükümetleri, sivil toplumu ve bireyleri barışçıl dünyayı teşvik eden faaliyetlere dahil etti.

BM, 2025 için temanın “Barışçıl Bir Dünya İçin Artık Harekete Geç” olduğunu duyurdu.

BARIŞ GÜNÜ ÇATIŞMA VE SINAMALARIN GÖLGESİNDE

Bu yıl 21 Eylül, global çatışmaların ve sınamaların gölgesinde kutlanıyor.

AA muhabiri, 2025’te dünya genelinde meydana gelen ve ses getiren çatışmaları derledi.

İSRAİL’İN GAZZE’DE YAPTIĞI SOYKIRIM

İsrail 2023’ten beri Gazze’deki ataklarına devam ediyor, bunun sonucunda binlerce Filistinli hayatını kaybetti.

Tel Aviv idaresinin Gazze Şeridi’ne 7 Ekim 2023’ten bu yana düzenlediği hücumlarda en az 65 bin 174 Filistinli hayatını kaybetti, 166 bin 71 kişi yaralandı.

İSRAİL’İN KALICI İŞGAL PLANI

İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nde işgali genişletecek ve kalıcı hale getirecek taarruz planını uygulamaya başladı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Gazze Şeridi’nin tamamını işgal edeceklerini duyurdu.

İsrail, ayrıyeten problemin çözülmesi için arabuluculuk misyonu üstlenen Katar’da Hamas müzakere heyetine yönelik akın düzenledi.

İRAN- İSRAİL ÇATIŞMASI

İsrail, 13 Haziran’da İran’ın çeşitli kentlerindeki nükleer tesisler başta olmak üzere ordunun üst komuta kademesini de maksat alan geniş çaplı saldırılar gerçekleştirdi.

İran’da Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Genel Kumandanı ve birtakım üst seviye kumandanlar ile 9 nükleer bilim insanı taarruzlarda ömrünü yitirdi.

İsrail’in akınlarında toplam sivil can kaybının 1100, yaralı sayısının ise 5 bin 600 olduğu bildirildi. İran’ın karşılık olarak düzenlediği füze akınlarında İsrail’e nazaran 28 kişi öldü, 1272 kişi yaralandı.

ABD’NİN İRAN’A HÜCUMLARI

İsrail’e açıktan dayanak veren ABD, 22 Haziran’da İran’ın Natanz, Fordo ve İsfahan nükleer tesislerine taarruz düzenledi. İran, ABD’nin saldırısına misilleme olarak 23 Haziran’da ABD’nin Katar’daki El-Udeyd Hava Üssü’ne saldırdı.

ABD Başkanı Donald Trump, 24 Haziran’da İran ile İsrail ortasında ateşkes sağlandığını duyurdu. Buna karşın kimi İsrailli yetkililer, İran’a yönelik tehditkar telaffuzlarına devam ediyor.

RUSYA VE UKRAYNA SAVAŞI

Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı, tüm arabuluculuk çalışmalarına karşın şimdi sona ermedi. Türkiye, savaşın başından beri akan kanın durması için diplomatik çalışmalarını sürdürüyor.

Savaşın başında, Belarus’ta 3 cins süren görüşmelerden sonra Türkiye’nin ağır diplomatik gayretiyle 29 Mart 2022’de Rus ve Ukrayna heyetleri, 4. defa İstanbul’daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde buluştu.

Savaşın devam ettiği ve besin konusunda meselelere yol açtığı devirde Türkiye, yeniden devreye girdi. Türkiye’nin arabuluculuktaki yükselen rolü ve tarafları uzlaşma noktasına çekebilme kapasitesi, kısa müddet sonra Karadeniz Tahıl Teşebbüsü muahedesiyle sonuçlandı.

BİNLERCE KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ

BM, Rusya, Türkiye ve Ukrayna, 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da düzenlenen merasimde Karadeniz Tahıl Teşebbüsü mutabakatını imzaladı.

Türkiye 2025’te de iki ülkenin üst seviye heyetlerini 3 sefer İstanbul’da toplamayı başardı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Trump, yıllar sonra Alaska’da bir ortaya gelse de savaşın sona erdirilmesine yönelik somut bir adım hala atılamadı.

Savaş nedeniyle binlerce kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yerlerinden edildi.

HİNDİSTAN-PAKİSTAN ÇATIŞMASI

Hindistan’ın, 22 Nisan’da Cammu Keşmir’in Pahalgam bölgesinde 26 kişinin öldürüldüğü terör saldırısına misilleme gerekçesiyle 6 Mayıs’ta Pakistan topraklarına ve Pakistan’ın denetimindeki Azad Keşmir bölgesine füze akınları düzenlemesiyle taraflar ortasında çatışmalar başladı.

Pahalgam saldırısını düzenleyenlerin “Pakistan’dan geldiği” suçlamasında bulunan Hindistan, “İndus Suları Anlaşması”nı askıya aldı.

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, kabine toplantısında askeri hücumları “Sindoor Operasyonu” biçiminde isimlendirdi.

İki ülke, 10 Mayıs’ta ABD’nin arabuluculuğunda ateşkes ilan etti.

TAYLAND VE KAMBOÇYA TANSİYONU

Güneydoğu Asya bölgesinde yer alan ve 817 kilometrelik hudut telleriyle ayrılan Tayland ile Kamboçya, uzun müddettir toprak uyuşmazlığı yaşıyor.

Tayland ile Kamboçya ortasındaki hudut mutabakatının ihlal edilmesi üzerine 28 Mayıs’ta bölgede kısa periyodik çatışma yaşandı. Yaklaşık iki ayın akabinde hudut sınırında 24 Temmuz’da çıkan çatışmalarda iki ülkeden toplam 32 kişi hayatını kaybetti.

Malezya Başbakanı Enver İbrahim, 28 Temmuz’da ateşkes görüşmeleri sonrası tarafların “acil ve koşulsuz” ateşkesin devreye girmesi konusunda muahedeye vardığını açıkladı.