Nöbetçi Eczaneler
MB Başkanı Fatih Karahan, Washington’da yaptığı sunumda fiyat istikrarını sağlamak amacıyla uygulanan sıkı para politikalarının dezenflasyon sürecini hızlandıracağını dile getirdi. Karahan’ın, “Fiyat hareketlerini kontrol altına almak için sürdürülecek sıkı duruşumuz, talep, döviz kuru ve beklentiler aracılığıyla fiyat istikrarını güçlendirecek” ifadesi, gündemdeki asgari ücret artışını yeniden tartışmaya açtı. Bu açıklamalar, özellikle önümüzdeki ay gerçekleşecek Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantılarına zemin hazırlıyor.
Toplantı, 2026 yılına ilişkin asgari ücreti belirlemek üzere Aralık ayında gerçekleştirilecek. Hükümet, işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan bu komisyonda toplam 15 üye bulunuyor. Türk-İş, yeni bir düzenleme yapılmazsa, komisyonda katılmayacaklarını açıkladı. Ancak, komisyondaki kararlar, hükümet ve işverenin 10 üyeyle katılımıyla alınıyor. Bu gelişmeler, Karahan’ın son açıklamalarıyla birlikte, özellikle asgari ücrette olası artış konusu yeniden gündeme getirilmiş oldu.
Yurttaşların Yoksullaşma Süreci
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve ekonomist Prof. Dr. Yalçın Karatepe, ekonomi politikalarının temel amacının yurttaşın harcama imkanlarını kısıtlamak olduğunu vurguladı. Karatepe’ye göre, iktidarın enflasyonu talep kaynaklı gösterdiği düşüncesi doğrultusunda, tüketimin azaltılması adına iki ana yol tercih ediliyor: yurttaşın gelirlerini sınırlandırmak veya kredili ürünlere olan faiz yükünü artırmak.
Karatepe, özellikle yılda sadece bir kez yapılan asgari ücret artışlarının enflasyonun altında kaldığını ve emekli maaşlarındaki artışların da sınırlı tutulduğunu belirtti. Buna göre, gelir tarafında yurttaşların “yoksullaştırıldığı” ifadelerini kullanarak, gelir sahiplerinin harcamaya devam ettiğini, yoksulların ise borç alarak yaşamını sürdürdüğünü açıkladı. “Kredi kartlarının faiz oranları, en yüksek maliyetle borçlanmayı teşvik ediyor. Peki, bu yükü kim ödüyor? En yoksul kesim”
Kimler, Neden ve Nasıl Ödüyor?
Karatepe, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in göreve başlamasıyla kredi kartı faizlerindeki vergi oranlarının %30’a çıkarıldığını hatırlattı. Bu adımın, yurttaşların kredi kullanmasını engellemek amacıyla atıldığını belirtti ve şu anki yüksek faiz oranlarının ciddi bir yük olduğunu vurguladı. “O kadar yüksek faiz ödeyen yok, kim ödüyor? Toplumun en yoksul kesimi ödemekte” diyerek, bu politikaların “talebi dizginlemek” amacı güttüğünü ifade etti.
Enflasyonda İlerlemenin Yokluğu ve Edebiyatın Yeniden Yüzü
Karatepe, enflasyonun yaklaşık 28 ay boyunca düşük seviyelere inmediğine işaret ederek, başlangıçta yüzde 38 olan enflasyonun bu yıl sonunda yüzde 35 civarında olmasını beklediğini dile getirdi. Üstelik, iki yıldan beri enflasyon konusunda kaydedilen ilerlemenin yetersiz olduğunu belirten uzman, “Buna rağmen yurttaşın temel ihtiyaçlarını karşılamak için alınan yükümlülüklerde ciddi bir artış var” dedi.
Yüksek gelir grubunun vergilendirilerek, onların alım güçlerinin sınırlandırılamayacağını vurgulayan Karatepe, asıl kısıtlamanın, asgari ücret artışını bekleyen milyonlarca emekçi ve emekliden geleceğini öne sürdü. “Yılbaşı öncesi beklentilerle artması gereken gelirler, enflasyon ve zam oranlarının gölgesinde eriyor”, diye ekledi.
Enflasyon ve Asgari Ücret Çarpışması
JPMorgan’ın 2026 için %20 oranında asgari ücret zammı öngörüsü, Karatepe tarafından hatırlatıldı ve şu ifadelerle devam etti: “Yıl sonunda enflasyon yüzde 35 civarında olacak ve asgari ücrette sadece %20 artış gösterilecek. Bu durumda, yeni yılda asgari ücretin — ilk kez — yoksulluk sınırının altında kalması kaçınılmaz olacak. Asgari ücret ocakta yüzde 25 yükseltilse bile, toplamda yaklaşık 27 bin 630 liraya ulaşacak, ki bu da şu anki açlık sınırını aşmış durumda. Merkez Bankası Başkanı’nın mesajı ise, yurttaşı açlığa mahkum etme konusunda kararlı olduklarının göstergesidir.
Talimatlar ve Kemer Sıkma Politikası
İktisatçı Prof. Dr. Aziz Çelik, sosyal medya paylaşımlarında, Merkez Bankası Başkanı’nın “talep koşullarının enflasyon düşme eğilimini bozmasına izin vermeyeceğiz” sözünü değerlendirdi. Bu ifadenin, aslında talebin artmasına izin vermemek anlamına geldiğini ve bunun da en etkili yolunun “kemer sıkma”, yani ücretlerin ve emekli maaşlarının baskılanması olduğunu ifade etti. “Bunun bir parçası olarak, asgari ücret artışlarını frenlemek, muhtemelen uygulanacak” diyerek, ekonomide yeni kısıtlamaların yolda olduğunu ortaya koydu.