Uydu imajları ortaya çıktı: İsrail’in nükleer tesisinde gizemli inşaat

İsrail’in uzun müddettir nükleer silah programıyla ilişkilendirilen Dimona’daki Şimon Peres Negev Nükleer Araştırma Merkezi’nde büyük çaplı bir inşaatın sürat kazandığı ortaya çıktı.

Uzmanlar, uydu imajlarını inceleyerek burada ya yeni bir ağır su reaktörü inşa edildiğini ya da nükleer silahların monte edileceği bir tesis kurulmakta olduğunu belirtiyor.

UZMANLAR İKİYE BÖLÜNDÜ

Analiz yapan yedi uzmandan üçü, boyut ve yerleşim nedeniyle bunun muhtemelen yeni bir ağır su reaktörü olduğuna dikkat çekti. Bu çeşit reaktörler, nükleer silahlarda kullanılan plütonyum üretebiliyor.

Diğer dört uzman ise bunun reaktör olabileceğini kabul etmekle birlikte, nükleer silahların montajına yönelik bir tesis de olabileceğini söyledi.

Orta Doğu’da nükleer silaha sahip tek ülke olarak görülen İsrail, bugüne kadar ne bu savları doğruladı ne de yalanladı.

İNŞAAT BİRİNCİ SEFER 2021’DE ORTAYA ÇIKTI

Associated Press, 2021’de birinci sefer tesiste büyük çaplı hafriyat faaliyetlerini duyurmuştu. O devir 150 metre uzunluğunda ve 60 metre genişliğinde dev bir çukur açıldığı görülmüştü.

5 Temmuz 2025’te çekilen yeni uydu imgelerinde ise beton duvarların yükseldiği, çok katlı yapılar için yer hazırlandığı ve vinçlerin etkin biçimde çalıştığı tespit edildi.

Şu anda tipik bir reaktör kubbesi görünmese de uzmanlar bunun sonradan eklenebileceğini yahut kubbesiz bir reaktör tasarımı olabileceğini vurguluyor.

Dimona’daki mevcut reaktör ise 1960’lardan bu yana çalışıyor ve ömrünü çoktan doldurmuş durumda.

YENİ REAKTÖR İHTİMALİ

Orta Doğu nükleer silah uzmanı Jeffrey Lewis, “Konum, büyüklük ve tesisin geçmişi dikkate alındığında bunun öbür bir şey olması sıkıntı. Büyük ihtimalle yeni bir reaktör” dedi.

1980’lerde bir muhbirin sızdırdığı dokümanlardan, İsrail’in onlarca nükleer başlık ürettiği anlaşılmıştı.

Washington merkezli Silah Kontrol Derneği Başkanı Daryl Kimball da, “Eğer ağır su reaktörü inşa ediliyorsa, bu ya mevcut kapasiteyi korumak ya da yeni başlıklar için plütonyum üretmek manasına gelir” yorumunu yaptı.

NÜKLEER BELİRSİZLİK POLİTİKASI

İsrail’in nükleer faaliyetleri, ülkenin 1948’deki kuruluşunun akabinde yaşadığı savaşlar sonrasında başlatılmıştı. Tel Aviv idaresi bugüne dek “nükleer belirsizlik” siyasetini sürdürdü. Yani ne silah sahibi olduğunu kabul etti ne de reddetti.

İsrail, nükleer silaha sahip dokuz ülkeden biri olarak kabul ediliyor fakat Nükleer Silahların Yayılmasını Tedbire Anlaşması’nı (NPT) imzalamayan dört ülkeden biri.